İhlas Suresi Tefsiri: Tevhid İnancının Özü
İhlas Suresinde Allah’ın birliği, eşsizliği ve hiçbir şeye muhtaç olmadığı açıkça vurgulanır. Bu sure, tevhid inancının özünü yansıtarak Müslümanların imanının temel direğini oluşturur. İhlas Suresi’nin tefsiri, Allah’a samimi kulluğun ve şirkten uzak durmanın önemini ortaya koyar.
Alemlerin Rabbi, tektir. İkincisi ve üçüncüsü, eşi ve çocuğu yoktur. Yüce zatına isnad edilen sıfatlar, O’nun dışında sıfır olur. O’na yakıştırılan sözü abes kılar.
- Allah: iki tanrı tanımayın. O ancak tek ilahtır. Yalnız benden korkun, dedi (1)
(Allah) üçtür demeyin. Kendi yararınıza olarak buna son verin.
- “Çünkü Allah, yalnız bir tek tanrıdır. Haşa O, çocuk sahibi olmaktan yücedir (münezzehtir) (2)”
Tevhidin Mantıksal Kanıtları
Tevhid, İslam’ın ruhu ve Kur’an’ın özüdür. Allah’ın kendisine nispet ettiği sıfatları, O’nun dışındakileri, her şeyden aciz, kendine ve başkalarına zarar ve fayda veremeyen kul haline getirir. Nerede o? Niçin meydan okumayı kabul etmedi?
Biz burada tevhid üzerine bir başka yerde sunduğumuz akli delilleri hatırlatmakla yetiniyoruz.
“Allah çocuk edinmemiştir. O’nun ile beraber hiçbir tanrı yoktur. (Ondan başka tanrılar olsaydı) o takdirde her tanrı, kendi yaptığını (alıp) götürürdü ve onlardan biri diğerine üstün gelmeye çalışırdı. Allah onların koştukları vasıflardan uzaktır. O görünmeyeni ve görüneni bilir; onların ortak koştukları şeylerden yüce, (münezzeh) dir (3)”
Bir başka yerde Allah şöyle buyuruyor: “Eğer yerde, gökte Allah’tan başka tanrılar olsaydı, ikisi de (yer de, gök de) bozulup gitmişti. Arşın sahibi Allah, onların nitelendirmelerinden yüce(münezzeh)dir. O yaptığından sorulmaz, ama onlar (yani o tanrılar veya kullar) sorulurlar (4)”
Teslis inancında olanlar, Allah’ı üç ilah olarak kabul ediyorlar. Bunlar gerçekte tek bir ilah değildir. Bu üç ilah, baba, oğul ve Rahu’l-Kudüs’tür. Aralarında herhangi bir hilaf düşünülemez
Çarmiha gerilme konusunda ne diyorlar?
Üç bir olunca çarmıha gerilen de hepsi olur. O zaman dünya uzun süredir Rabbini kaybetmiştir. Şayet çarmıha gerilen sadece oğul ise asla gerçekte ilah olamaz!
İsteyen dilediğini omuzlanır. Biz hiç kimsenin imanına taş atmıyoruz. Fakat biz kitabımızın ve inancımızın hakkını gözetiyoruz. Biz her yönden töhmetle karşılaşmışız.
İhlas Suresinin Özeti ve Değeri
“De ki: O Allah birdir. Allah sameddir (her şey varlığım ve bekasını O’na borçludur. Her şey O’na muhtaçtır. O ise hiçbir şeye muhtaç değildir. Her şeyin başvuracağı, yardım dileyeceği tek varlık O’dur). Kendisi doğurmamıştır ve (başkanı tarafından) dogrulmamışur. Hiçbir şey O’nun dengi olmamıştır (İhlas Suresi 1-4. ayet)”
Bu sure, Kur’an’ın üçte birine bedeldir. Çünkü bu sure, bizdeki inancın aslını özetlemiştir. Allah’ın hiçbir benzeri yoktur. Hiçbir kimse O’nun dengi olamaz. Oğul veya baba olması muhaldir. O samed yani göklerde ve yerde olan her şeyin efendisidir.
O’nun dışındakilerin neyi vardır?
Evrensel Sistem ve Tek Bir İrade
Melekutta hareket eden evrensel sistem, çok İlahlılığı taşıyamaz. Güneşi İlah, yeryüzünü İlah, yahut hayvanı İlah, bitkiyi İlah veya Afrikalılar için bir İlah, Avrupalılar için bir İlah saçmalıktır.
Kozmolojik sistem, tek olup onu tek irade korur ve tek güç biçimlendirir.
Bağırsaklardaki hazım salgılarını kontrol eden en derin ufuklardaki gezegenlerin seyirlerini de kontrol edendir. Tarla ve bahçelerde taneleri ve çekirdekleri yaratan, dünyamızdaki sabahı ve görmediğimiz alanlarda doğuları ve batıları yaratandır!
Biz fikir üretip düşünce geliştirdikten sonra ancak bize şöyle demek düşer:
Allah’tan başka İlah yoktur. O tektir. Onun hiçbir ortağı yoktur. Mülk sadece O’nundur. Hamd yalnızca O’nadır. O her şeye gücü yetendir.”
Kaynak: Muhammed Gazali / Kur’an’ın Konulu Tefsiri / bkz: 907-908
(1-Nahl Süresi 51) (2-Nisa Süresi 171) (3-Mü’minun Süresi 91-92) (4-Enbiy Süresi 22-23)
